Umanjenje godišnjeg poreza na dohodak građana za lica mlađa od 40 godina

Autor: Advokat Predrag V. Pavličić, Advokatska kancelarija „VUK Poreski Advokati“

Datum: 13. januar 2022. godine

Zakon o izmenama i dopunama Zakona o porezu na dohodak građana (u daljem tekstu: „Zakon“), čije su odredbe počele da se primenjuju od 01. januara 2022. godine, između ostalog uvodi bitnu izmenu koja se odnosi na umanjenje obaveza plaćanja godišnjeg poreza na dohodak za poreske obveznike mlađe od 40 godina.

Prijavu godišnjeg poreza na dohodak građana podnose: (i) rezidenti Republike Srbije, koji porez plaćaju na prihode ostvarene u zemlji i/ili u inostranstvu, (ii) nerezidenti, koji porez plaćaju na prihod ostvaren u Republici Srbiji, za prihode preko propisanog limita.

Oporezivanju godišnjim porezom na dohodak građana podleže neto dohodak koji prelazi neoporezivi limit od tri (3) prosečne godišnje bruto zarade u Republici Srbiji.

U 2021. godini, godišnji porez na dohodak građana (za 2020. godinu) plaćao se na sledeći način:

  • oporezivao se samo neto dohodak iznad neoporezivog limita od 2.987.424 dinara (cca. 25.425 evra);
  • na oporezivi deo dohotka (dohodak koji je iznad navedenog limita), u iznosu do šestostruke prosečne godišnje zarade, odnosno do iznosa od cca. 5.974.848 dinara (cca. 50.850 evra) plaćao se porez po stopi od 10%;
  • na oporezivi deo dohotka koji prelazi iznos iz prethodne tačke (na koji se plaćao porez po stopi od 10%), plaćao se porez po stopi od 15%.

Iznos oporezivih prihoda iz 2020. godine mogao je dodatno da se umanji za lične odbitke, što direktno umanjuje osnovice za oporezivanje, i to:

  • za poreskog obveznika – 398.323 dinara (cca. 3.390 evra);
  • za izdržavanog člana porodice – 149.371 dinara (cca. 1.270 evra) po članu.

Ukupan iznos ličnih odbitaka ne može da bude veći od 50% iznosa za oporezivanje. Ukoliko su dva (2) ili više članova obveznici godišnjeg poreza na dohodak, odbitak za izdržavane članove može ostvariti samo jedan (1) obveznik.

U 2022. godini, kada treba da se prijavi i plati godišnji porez za dohodak ostvaren u 2021. godini, uvedena je novina koja se odnosi na kategoriju fizičkih lica mlađih od 40 godina, za koje je dupliran neoporezivi limit, za dohodak koji su ostvarili od: (i) zarada, (ii) prihoda od samostalne delatnosti, (iii) prihoda od autorskih i srodnih prava i prava industrijske svojine. Drugim rečima, takvi obveznici će plaćati godišnji porez samo na neto dohodak ostvaren u 2021. godini koji prelazi iznos od cca. 6.400.000 dinara (cca. 54.470 evra), imajući u vidu da je prema trenutno dostupnim statističkim podacima ekvivalent tri (3) prosečne godišnje bruto zarade u Republici Srbiji iznos od cca. 3.200.000 dinara (cca. 27.235 evra). Stoga će ovi obveznici (lica mlađa od 40 godina) na prvih cca. 6.400.000 dinara (dakle za ukupan dohodak od cca. 12.800.000 dinara (cca. 108.935 evra)), ostvaren iz navedenih kvalifikovanih izvora, plaćati porez po stopi od 10%, a zatim preko toga porez po stopi od 15%, pri čemu i ovi obveznici takođe imaju pravo na umanjenje za lične odbitke koje smo prethodno objasnili, a koji će za 2021. godinu biti dostupni u nešto većem iznosu.

S tim u vezi, kada se bude podnosila prijava za 2021. godinu, sva fizička lica koja su imala manje od 40 godina na dan 31. decembra 2021. godine i ostvarila godišnji neto prihod iz gorenavedenih izvora u iznosu do cca. 6.400.000 dinara (cca. 54.470 evra), biće u celosti oslobođena plaćanja godišnjeg poreza na dohodak građana.

Procenjuje se da je oko 27.000 ljudi u Republici Srbiji prijavilo dovoljno visoka primanja za plaćanje dodatnog godišnjeg poreza za 2020. godinu, od kojih je većina iz Beograda, Novog Sada, Kragujevca i Niša. Pitanje je koliko njih je mlađe od 40 godina i biće zanimljivo da se vidi koliko će se broj obveznika povećati za 2021. godinu. Može se očekivati da će većina takvih obveznika dolaziti iz IT sektora i gejming industrije, koji prihoduju od autorskih prava na ime softverskih proizvoda.

Novonastanjeni poreski obveznici zaposleni kod kvalifikovanog poslodavca, ostvaruju opisani podsticaj samo ukoliko su mlađi od 40 godina, tako da za godišnji porez na dohodak građana ne ostvaruju dodatne podsticaje.

Ova prilično neuobičajena podsticajna mera je u privukla pažnju u kontekstu poreskih podsticaja za 2022. godinu, a kao službeno objašnjenje za razlog uvođenja navodi se da država nastoji da motiviše mlade talentovane kadrove da ostanu u Republici Srbiji. Nejasno je zašto postoji diskriminacija za ostale obveznike godišnjeg poreza, s obzirom na to da su svi obveznici godišnjeg poreza uložili značajne napore da ostvare veći dohodak od prosečnog. Navedene beneficije imaju smisla radi promovisanja zapošljavanja mladih u Republici Srbiji, s tim što to ipak ne predstavlja dovoljan razlog da mladi talentovani kadrovi ne potraže bolje uslove rada i veće zarade u inostranstvu.